We leven in de 2e Adventsweek. Op weg om het licht in ons steeds helderder te laten stralen.
Sinterklaas is achter de rug en heeft ons het eerste vleugje magie gebracht.
Vandaag de dag is dat steeds verder verdwenen onder de uitgebreide discussies die er rondom het feest zijn ontstaan. Ik schijn er graag een ander licht over. Het is eigenlijk bijzonder dat weinig mensen dit weten, want in onze cultuur wordt Sinterklaas al gevierd vanaf tenminste de 13e eeuw. Toen werd hij de beschermheilige van Amsterdam. Daarmee had hij een belangrijke plek ingenomen.
Al lijkt hij een vreemde eend in de bijt van de eindejaarsfeesten die ons helpen naar binnen te gaan, toch brengt juist Sinterklaas de lichtheid in de donkere tijden. De olijke lach, de ondeugd en ook het stilstaan bij goed en kwaad. Bij je eigen aandeel daarin. Hoe doe ik het eigenlijk?
Sinterklaas heeft het in zich om in onze cultuur even magisch te zijn als Santa Claus in andere culturen. Hij wordt ook wel de GoedHeilig-man genoemd, wat iets zegt over zijn afkomst.
Die is trouwens niet zo eenduidig als je zou denken.
In ons land is Sinterklaas een wonderlijke samenvloeiing van twee jaarfeesten.
Ten eerste de zuidelijke legende over een jongetje dat in de 3e eeuw het levenslicht zag in het plaatsje Myra, diep in het zuiden in het huidige Turkije. Al op jonge leeftijd valt hij op door zijn diepe gelovigheid en vermogen om wonderen te verrichten. Als baby staat hij al met opgeheven handen in zijn bedje biddend tot God en als hij 19 is wordt hij priester.
Zijn ouders overlijden als hij nog jong is en hij gebruikt hun erfenis om de armen te helpen. Evenals zieke mensen en mensen in psychische nood. Hij wordt alom geprezen om zijn gulheid en benoemt tot beschermheilige van onder andere kinderen en ook van onze eigen hoofdstad. Er gaan veel verhalen over hem die van generatie op generatie overgedragen zijn.
Eén van de verhalen, die het in ons eigen land tot een gevelsteen heeft gehaald, was die van de jongens die door een herbergier werden vermoord. Deze theologiestudenten overnachten in dezelfde herberg waar de priester Nicolaes een nacht later ook verblijft. Hij droomt van een ton met pekel met kinderen erin en dwingt de herbergier te biechten. Als hij de studenten vindt, wekt hij ze tot leven. Die afbeelding, dat hij de kinderen tot leven wekt, is terug te vinden op een gevelsteen op de Dam, op de hoek van de Damrak. Het gebouw uit 1600 staat er niet meer, maar de gevelsteen is op dezelfde plek op het nieuwe gebouw bevestigd.
Sint Nicolaes wordt uiteindelijk tot Bisschop uitgeroepen en blijft zijn leven lang met gulle hand uitdelen aan iedereen die het nodig heeft.
In 343 overlijdt hij op 6 december in Myra. Ter ere van zijn sterfdag wordt de avond voor zijn sterfdatum vanaf dan zijn goedheid herdacht. De mensen gaven elkaar cadeautjes net als Sint Nicolaes had gedaan. Zo kwam de beeltenis van de GoedHeiligman en het geven van cadeautjes in de 13e eeuw naar ons land met de volkeren die vanuit het Zuiden naar het Noorden trokken.
De basis van onze jaarfeesten lag in beginsel bij de Germaanse Mythologieën.
Tot de 8e eeuw vierden we nog de jaarfeesten die hun oorsprong vonden in de Noorse mythologie. Daar komt het tweede verhaal vandaan.
Rondom de Midwinter Zonnewende werd door onze Noordelijke buren Wodan, de God van de Jacht herdacht. Hij werd beschouwd als een wijze God, gezeten op een wit paard dat bekend stond als Sleipnir. Met zijn grote speer (staf) reed deze Godheid op Sleipnir door de nachtelijke luchten. Hij werd altijd vergezeld door twee zwarte raven waarvan gezegd werd dat ze door de schoorsteen van de mensen hun huizen binnenvlogen. Ze namen de oogstgiften mee die de boeren in hun schoenen voor de haard hadden gezet om Wodan te eren. De raven vertelden aan Wodan alles wat ze zagen over hoe de mensen leefden. Als dank strooide Wodan het zaad voor de volgende oogst uit over de wereld.
Je ziet meteen hoe deze mythe het gedrág van Sinterklaas is gaan bepalen. Ergens in de loop van de eeuwen hebben mensen deze verhalen aan elkaar gekoppeld, waarschijnlijk om de rituelen van de immigranten met die van de bestaande bevolking te kunnen verbinden.
Het beeld van de Sint is gekoppeld aan het uiterlijk van de Bisschop en het feest is zijn naam gaan dragen. De manier echter waarop het feest zijn vorm heeft gekregen, lijkt veel meer op de Noordelijke mythe uit de Edda. Het witte paard, het strooigoed (zaad), de schoorsteen met de schoenen ervoor met gaven voor de Sint en zijn paard en ook het observeren van het gedrag van de mensen door de helpers… ze zijn allemaal onderdeel van de viering van de mythe van Wodan.
De zwarte raven zijn zwarte pieten geworden. Helpers in de vorm van mensen die door de schoorsteen kropen en zo zwart werden als raven. Eraan toegevoegd zijn de cadeaus, die de Bisschop uitdeelde in zijn legende uit het zuiden.
De magische symboliek
Ik laat het aan je eigen verbeelding over wat er dan nog overblijft van het idee van racisme.
Veel interessanter is het om te kijken naar de symboliek van dit jaarfeest en
hoe het zo mooi valt tussen St. Michael
in september, St. Maarten in november en de viering van de Kerstdagen in december.
In deze volgorde door het jaar heen
(je kunt ook naar mijn podcast-reeks hierover luisteren in “Your Soulful Life Podcast”) is het een prachtige, magische reis door onze groei en bewustwording. Iets wat onze voorouders ons hebben achtergelaten.
Helaas is in de loop van de eeuwen het straffen en belonen benadrukt, maar dat is niet de oorspong. In basis gaat het over je lichte, barmhartige, zeg maar Sinterklaas-kant, en je donkere, ondeugende, zeg maar Zwarte Piet-kant.
Zwarte Piet is van origine niet degene die je komt straffen met een roede, maar met zijn ondeugende kant wijst hij je met een kwinkslag op de schaduwkanten van jezelf. Gedichten zijn daar bij uitstek een mooie vorm voor. Ook cadeautjes die passen bij de ontwikkeling van die kanten. Je kun elkaar zo prachtig steunen in die processen door cadeautjes te geven die iemand kunnen upliften. Die het donker wat lichter maken, maar ook samen met een gedicht je er om kunnen laten lachen. Die de lichtheid terugbrengen.
Dat is zo belangrijk temidden van donkere dagen. En daarom past dit feest zo prachtig tussen al die wat serieuzere feesten. De lach, de zoetheid, het dansen en zingen... alleen zo kan het licht in je hart gaan sprankelen en je innerlijk vuur weer aangaan.
Zoals het rebelse van Zwarte Piet dienstbaar is aan de barmhartigheid van Sinterklaas, zo is je schaduwkant dienstbaar aan je goedheid, je licht.
Het helpt je te zien wie je werklijk bent, authentiek als mens, en dat je altijd nieuwe keuzes kunt maken.
Het belangrijkste ritueel in de viering van Sinterklaas gaat dus over dat we onszelf even zien door de ogen van de ander.
We houden elkaar met humor, respectvol een liefdevolle spiegel voor. Ook daarin is je goedheid terug te vinden, dat je stilstaat bij de ander en je in hem/haar verplaatst, zorgvuldig de woorden kiest, het cadeautje… ook dat kun je ritueel doen. Afgestemd.
De jonge kinderen worden overladen met de magie van rituelen als schoentjes zetten, waarin ze ook die goedheid oefenen door er iets voor Sint en het paard in te stoppen. En later mogen ze meedelen in de magie creëren voor de volgende generatie als ze ingewijd worden in een begrip van wat Sinterklaas echt betekent.
Het witte paard uit de mythe van Wodan draagt hem door de lucht. Sleipnir is een 8-benige hengst die niet alleen enorm sterk is, maar ook razendsnel. Hij draagt Wodan door de hemel en door de onderwereld, het beeld van overwinning en kracht. Het paard van Sinterklaas is net als Sleipnir, spierwit en draagt hem over de daken, net als Wodan verbonden met de hemel boven ons. De schoorsteen is dan eigenlijk die verbinding tussen het hemelse en het aardse, waarvan de sluier steeds dunner wordt naarmate de winter vordert. Dit jaarfeest brengt de uitersten samen, al in de uitvoering heeft het het zuiden en het noorden samengebracht. Twee totaal verschillende verhalen en kwaliteiten die als één verder gingen.
Net als de zwarte raven, zo zorgen de Zwarte Pieten ervoor dat de Sint alles kan optekenen over de mens.
Alles is geweten.
Of je nou een christelijk geloof aanhangt, of een meer spirituele visie hebt, er is die plek waar alles geweten is.
En wel onvoorwaardelijk!
Diep onder alles is dit de kern van dit jaarfeest.
Als je dat beseft dan kun je dit feest zo anders inzetten. Met zoveel zorg en liefde voor elkaar.
Het is zo’n mooie reminder om jezelf niet met de zweep erover aan te pakken als je fouten maakt of je niet goed genoeg voelt. Het is een uitnodiging om met liefde en humor die delen in jezelf te laten groeien naar kwaliteiten en vooral naar licht(heid).
Het herinnert je eraan dat je jezelf kunt dragen op dat witte paard dat reist tussen die 2 werelden van duister en licht. Genietend van alle zaadjes die rondgestrooid worden en vallen in jouw vruchtbare bodem van openheid en verbinding, waar je elk jaar opnieuw van kunt oogsten en uitdelen.
Met Sinterklaas aan het begin van de Advent-tijd kunnen je al die buitenkant-dingen van je af laten glijden en naar binnen gaan. De stilte in jezelf omarmen en je voorbereiden op dat licht dat steeds zichtbaarder wordt, hoe donkerder de dagen om je heen.
Het slotakkoord
Het feest van Sinterklaas vraagt ook nog om iets anders, een soort slotakkoord dat de start van een nieuwe symfonie inluidt. Het nodigt je uit om met dankbaarheid naar binnen te gaan, voor alles wat je ontvangen hebt, voor de mensen om je heen, de liefde en saamhorigheid. Om dat in je te dragen als een anker, zodat je straks rijkelijk kunt uitdelen. Van jezelf, van wie je bent en van alles wat je te bieden hebt.
St. Michael bracht de moed, St. Maarten opende weg naar geven, maar ook naar ontvangen en St. Nicolaas moedigt aan om bewust te worden van wie je daarin bent.
En daarom introduceerden onze voorouders in de 2e adventsweek het leven. Door planten, bloemen en bomen in huis te halen. Dus ja, tijd voor de kerstboom… de amaryllis en de rode en witte kerstster plantjes.
Het is niet zo dat, nu het feest van Sinterklaas voorbij is, je dit niet meer kunt doen... de rituelen die de jaarfeesten je aanreiken zijn om mee te nemen je groeiproces in. Je kunt ze toepassen wanneer je het ma
ar nodig hebt. Je kunt elk moment rijkelijk delen van jouw oogst, van de kwaliteiten die bezit of die je hebt ontwikkeld. Je kunt iemand die het nodig heeft een fijn cadeau geven, zorgvuldig je woorden kiezen en de schoonheid van het leven delen. Soms kun je met humor of een kwinkslag jezelf of de ander wijzen op een eigenaardigheid en je kunt altijd dankbaar zijn voor de mooie dingen in je leven en zelfs voor de bijzondere schoonheid die oprijst uit de moeilijke dingen. En… beseffen dat je gekend bent… onvoorwaardelijk.
Op 13 december is het dan tijd voor St. Lucia, een feest dat bij onze Zweedse noorderburen vandaan komt. Daarover meer in de volgende Journal, de reis door de winterse dagen naar de magie naar onze eigen licht.
Comments